Nhận diện Bạo lực Học Đường
Bạo lực học đường là một dạng thức của bạo lực trong xã hội, bao gồm những lời nói hoặc hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm nhân phẩm, thân thể người khác gây nên những tổn thương tinh thần và thể xác trong phạm vi các mối quan hệ trong trường học.
1. Các hình thức bạo lực học đường
Bạo lực học đường được chia làm bốn loại: hành vi bạo lực thân thể, hành vi bạo lực tinh thần, hành vi bạo lực xã hội và hành vi bạo lực trên môi trường mạng.
1.1. Bạo lực thể chất
- Đánh hội đồng: Một học sinh lớp 7 tại Trường THCS Đại Đồng (Hà Nội) bị nhóm bạn cùng lớp đánh hội đồng nhiều lần, dẫn đến rối loạn tâm lý nghiêm trọng. Đoạn clip ghi lại cảnh em bị tấn công lan truyền trên mạng xã hội, gây phẫn nộ dư luận.
- Xô xát dẫn đến tử vong: Tại Trường THCS Lý Tự Trọng (Huế), hai học sinh lớp 6 xô xát trong lớp học. Một em bị xô ngã, đầu đập vào bàn học và tử vong sau đó. Sự việc bắt nguồn từ mâu thuẫn nhỏ nhưng hậu quả rất nghiêm trọng.
1.2. Bạo lực tinh thần
- Tẩy chay và cô lập: Nhiều học sinh bị bạn bè cô lập, không có ai chơi cùng hoặc bị bêu xấu trên mạng xã hội. Ví dụ, một nữ sinh bị bạn bè "bóc phốt" ngoại hình và hoàn cảnh gia đình trên mạng xã hội, dẫn đến khủng hoảng tâm lý và mất hứng thú học tập.
- Miệt thị ngoại hình: Một nữ sinh bị bạn bè chê bai ngoại hình béo mập, dẫn đến việc em nhịn ăn, tự làm tổn thương bản thân và nghĩ đến việc tự tử. May mắn, mẹ em phát hiện kịp thời và đưa đi điều trị tâm lý.
1.3. Bạo lực tài chính
- Ép buộc đưa tiền: Một nam sinh lớp 8 tại Đắk Lắk bị nhóm bạn bắt nạt thường xuyên trong thời gian dài, bao gồm hành vi trấn lột tài sản như tiền bạc và đồ dùng cá nhân. Em rơi vào trạng thái trầm cảm và bỏ nhà ra đi vì không chịu nổi áp lực.
1.4. Bạo lực tình dục
- Quấy rối tình dục: Một vụ việc xảy ra tại Nghệ An khi nữ sinh lớp 8 bị nhóm bạn đưa vào nhà vệ sinh đánh đập và quay clip tung lên mạng xã hội. Hành động này không chỉ gây tổn thương thể chất mà còn làm tổn hại nghiêm trọng danh dự của nạn nhân.
- Sờ mó và lan truyền tin đồn tình dục: Theo khảo sát tại Hà Nội, khoảng 19% học sinh cho biết đã từng bị bạo lực tình dục trong trường học, bao gồm các hành vi như sờ mó, yêu cầu chạm vào bộ phận sinh dục hoặc lan truyền tin đồn với nội dung tình dục.
2. Cách nhận diện sớm các dấu hiệu của bạo lực học đường
Nhận diện sớm các dấu hiệu của bạo lực học đường là bước quan trọng để can thiệp và bảo vệ trẻ em khỏi những tổn thương về thể chất và tinh thần. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến giúp phát hiện vấn đề này:
2.1. Dấu hiệu về thể chất
- Trẻ có các vết thương như trầy xước, bầm tím hoặc vết cắt mà không có lời giải thích rõ ràng.
- Quần áo, sách vở, đồ dùng cá nhân bị rách, hư hỏng hoặc mất mát thường xuyên.
- Các vấn đề sức khỏe như đau đầu, đau bụng kéo dài hoặc giảm cân đột ngột do căng thẳng.
2.2. Dấu hiệu về tâm lý
- Lo lắng, sợ hãi, thường xuyên gặp ác mộng hoặc khó ngủ.
- Trở nên lầm lì, ít nói, ngại giao tiếp hoặc có biểu hiện bất an.
- Biểu hiện buồn bã, mất hứng thú với việc học tập hoặc các hoạt động mà trước đây trẻ yêu thích.
2.3. Dấu hiệu về hành vi
- Trẻ né tránh việc đến trường hoặc tỏ ra sợ hãi khi nhắc đến trường học.
- Thay đổi trong mối quan hệ xã hội: xa lánh bạn bè, ít tham gia các hoạt động nhóm hoặc bị cô lập.
- Thay đổi hành vi sử dụng thiết bị điện tử: lo lắng khi dùng điện thoại/máy tính, có dấu hiệu bị tấn công trên mạng xã hội.
2.4. Biểu hiện nghiêm trọng hơn
- Trẻ tự làm tổn thương bản thân, tự nhốt mình trong phòng hoặc có ý định tự sát.
- Thành tích học tập suy giảm rõ rệt và thái độ học tập thay đổi tiêu cực.
2.5. Lời khuyên để nhận diện sớm
- Quan sát kỹ lưỡng: Phụ huynh và giáo viên cần chú ý đến những thay đổi bất thường trong hành vi và cảm xúc của trẻ.
- Giao tiếp thường xuyên: Tạo môi trường an toàn để trẻ chia sẻ những khó khăn hoặc trải nghiệm tiêu cực.
- Tìm hiểu từ bạn bè và giáo viên: Hỏi thêm thông tin từ những người tiếp xúc gần gũi với trẻ để hiểu rõ hơn tình hình.
